Jordania #2: Pustynia Wadi Rum

Zapraszam na upalną podróż po jordańskiej pustyni Wadi Run, światowego dziedzictwa UNESCO i miejsca wielokrotnie wybranego jako scenerię do słynnych produkcji filmowych, takich jak "Marsjanin", "Prometeusz" czy "Łotr 1. Gwiezdne wojny - historie".

Historia Wadi Rum w kilku słowach

Na wstępie słów kilka o samej historii tej niesamowitej pustyni. Wadi Rum w przeszłości zamieszkiwała ludność z wielu różnych kultur, przy czym najsłynniejszą z nich byli Nabatejczycy, którzy żyli tu od ok. IV wieku przed naszą erą, aż do 106 roku naszej ery, kiedy to ich królestwo zostało wcielone do Cesarstwa Rzymskiego. W tych czasach zbudowali oni jeden z siedmiu nowych cudów świata - słynne skalne miasto Petra (pod linkiem szczegółowa relacja z mojej podróży do Petry w Jordanii, warto przeczytać).

Pustynię Wadi Rum rozsławił brytyjski oficer o imieniu Thomas Edward Lawrence, który przebywał na tych terenach w czasach antytureckiego powstania arabskiego w pierwszej połowie XIX wieku. Po wojnie napisał on książkę pod tytułem "Siedem Filarów Mądrości", po której nazwano jedną z formacji skalnych na pustyni, choć trudno powiedzieć dlaczego, gdyż książka nie miała nic wspólnego z samym Wadi Rum. Tak się jednak przyjęło i zostało do dzisiaj.

Obecnie żyją tutaj głównie Beduini.

Jak dojechać do pustyni Wadi Rum?

Osobiście jechałem samochodem na pustynię Wadi Rum z Ammanu (stolica Jordanii), przy czym cała trasa (nie licząc przerw) trwała około 4,5 godziny. Po drodze warto zatrzymać się w mijanych wioskach, gdzie za 2 JOD'y (10 złotych) można się porządnie najeść kebabami czy kupić spore ilości wody.

Co ciekawe, jadąc drogą numer 15 spodziewałem się najgorszego - była ona wyboista, dziurawa i kiepsko utrzymana. Jednak po jakichś 20 kilometrach zmieniła się diametralnie na całkiem dobrą. Najbardziej zaskoczyły mnie betonowe spowalniacze, po których raz na jakiś czas przejeżdżaliśmy (na autostradzie!), tak więc warto spoglądać na znaki drogowe, które z wyprzedzeniem nas o nich poinformują.

 Po kilku godzinach jazdy drogą nr 15 (w pewnym momencie przeobraża się ona w drogę numer 47), w miasteczku Rashidiyah przy meczecie skręcamy w lewo w drogę Wadi Rum Road, która po około 30 kilometrach doprowadzi nas do wioski Wadi Rum. Jeśli do tego czasu nie zaopatrzyliśmy się w jedzenie lub wodę, to na tej trasie powinniśmy spotkać kilku sprzedawców (będzie już jednak drożej). Mniej więcej w połowie tej drogi zobaczymy Wadi Rum Visitor Center, gdzie w jednym z pomieszczeń dostaniemy stępel na naszych Jordan Pass'ach - jeśli ich nie mamy, to zapłacimy za wjazd 5 JOD'ów (niecałe 30 złotych) za osobę. 

Po przejechaniu przez bramki jesteśmy gotowi wybrać się prosto do wioski Wadi Rum, w której będziemy mogli na przykład wynająć samochód 4x4 z przewodnikiem, aby zwiedzić jordańską pustynię.

Kiedy jechać na pustynię?

Do Jordanii oraz na pustynię Wadi Rum wybrałem się w połowie czerwca, co nie do końca wydawało się mądrym rozwiązaniem, jako że temperatury w cieniu w tym okresie wachają się w granicach 32 - 36 stopni. Jednak, jak się okazało, ze względu na małą wilgotność powietrza odczuwalna temperatura jest o jakieś pięć stopni niższa, dodatkowo wszystkie samochody i autokary, którymi podróżowałem, miały klimatyzację, tak więc normalnie dało się funkcjonować. Hotele tak samo.

Jednak, mimo wszystko, było dosyć gorąco, a kilka godzin na pustyni, często na pełnym słońcu, robiło swoje. Plus na pewno jest taki, że okres wakacyjny jest swego rodzaju czasem "poza sezonem", więc niezbyt wielu turystów miało okazję wejść mi w kadr :-) Hotele też były trochę tańsze. Jednak jeśli macie problem z wysokimi temperaturami, a filtry słoneczne na Was nie działają, to proponuję wybrać się do Jordanii i na pustynię Wadi Rum wiosną lub jesienią.
 

Noclegi w namiotach i hotele w Wadi Rum

Na terenie Wadi Rum znajdziemy wiele różnych noclegów, większość to obozy z namiotami. Warto nocleg załatwić sobie wcześniej przez internet, a przynajmniej zainteresować się cenami, gdyż Arabowie z natury lubią zawyżać ceny, co jest również normalne w Jordanii. Przy wyborze warto też kierować się ocenami na TripAdvisor czy Bookingu. Przy skupisku obozów znajduje się też darmowy parking, gdzie można zostawić samochód.

My wybraliśmy Wadi Rum Dream Camp, choć był dosyć drogi (40 JOD / 220zł za noc za dwie osoby), spokojnie można jednak znaleźć noclegi za 100 złotych. Jeśli jesteście bogaci, warto zainteresować się np. Wadi Rum Night Luxury Camp, gdzie za ok. 1000 złotych za noc możecie przespać się w namiocie w kształcie kopuły z widokiem na gwiaździste niebo. Dla mnie niestety było to nieosiągalne cenowo, zresztą nie przepadam za ogromnymi luksusami.

Z tego co słyszałem nie we wszystkich namiotach są gniazdka elektryczne (szczególnie w tańszych obozach), warto więc też zaopatrzyć się w powerbank. Warto dodać, że czasem w cenie noclegu można załatwić sobie wycieczkę na pustynię, a już na pewno warto się targować.

Zwiedzamy! Czyli co zobaczymy na pustyni

Opcji zwiedzania pustyni Wadi Rum w Jordanii jest wiele, ja wybrałem opcję całodniową (około 10 godzin), jednak można też wybrać np. 4-godzinną, jeśli nie mamy zbyt dużo czasu. Warto jednak zaznaczyć, że nawet cały dzień nie jest wystarczający, aby w pełni poznać tę marsjańską pustynię. Poniżej znajdziecie listę wszystkich ciekawych miejsc, którą w czasie wycieczki zwiedziłem.

Źródło Lawrence’a 

Oglądaliście film pod tytułem "Lawrence z Arabii"? Jest to produkcja oparta na rzeczywistych wydarzeniach, mających miejsce na początku XX wieku. Film opowiada o młodym Thomasie Edwardzie Lawrence (brytyjskim archeologu, podróżniku, wojskowym, pisarzu i dyplomacie), który przyjechał na Bliski Wschód i przyłączył się do armii arabskiej, aby walczyć przeciw Turcji. Będąc w armii dokonuje on czegoś niesamowitego, bowiem z małym oddziałem wojskowym udaje mu się zdobyć miasto Akaba, czym zyskuje sobie miano narodowego bohatera w Jordanii.

Wstęp do historii był tu potrzebny, gdyż Lawrence był ważną postacią w historii Jordanii, a także rozsławił on pustynię Wadi Rum. Jeśli zaś chodzi o samo źródło Lawrence'a, to jest to niewielkie bajoro zimnej wody schowane głęboko pod skałą, mniej więcej 100 metrów nad poziomem samej pustyni. Aby tam dotrzeć, trzeba iść około 30 minut po dosyć trudnym terenie, ale będziemy mogli nie tylko się ochłodzić, ale także zobaczyć nabatejskie (lud, który zbudował Petrę) ruiny oraz piękny, pustynny widok z góry.

Co ciekawe, przewodnik turystyczny mówi, że zdobyte właśnie źródło nie jest tak naprawdę źródłem Lawrence'a, tylko innym, zwanym Ain Abu Aineh. Oryginalne źródło Lawrence'a nazywa się Ain al-Shalalah (opisywane przez Lawrence'a w książce "Siedem filarów mądrości") i jest wodospadem niedaleko jakiejś wioski, do którego prowadzi wielbłądzia ścieżka, zupełnie gdzie indziej. No cóż, te źródełko pewnie jest bardziej "po drodze" :-) Niezależnie od tego, warto się wspiąć na Ain Abu Aineh chociażby dla samego widoku, jaki rozpościera się z góry.

Dom Lawrence'a

Na szczęście podobnych wątpliwości, jak w przypadku źródła, nie ma w przypadku domu Lawrence'a, który bez wątpienia jest rzeczywiście tym, czym być powinien, czyli jego starym domem na pustyni Wadi Rum. Sam dom nie zrobiłna mnie jakiegoś specjalnie dużego wrażenia - składał się on z trzech ścian (czwarta to skała), z czego pozostały dwie, bez dachu i podłogi. Jednak, mimo wszystko, moja wybujała wyobraźnia podsunęła mi obraz siedzącego tu po turecku anglika w arabskim stroju, popijającego mocną, czarną herbatę i rozmawiającego z władcąbeduińskim arabów o imieniu Auda Abu Tayi. Sprawiło to, że dom Lawrence'a zwiedzało mi się o wiele przyjemniej.

Dużo większe od domu wrażenie wywarła na mnie półka skalna, znajdująca się tuż nad nim. Rozpościera się stąd niesamowita panorama pustyni, co w połączeniu z setkami usypanych tu kamiennych kopców tworzy bardzo klimatyczną scenerię. Szczególnie, kiedy dowiedziałem się, że to właśnie tą dolinę przemierzały w historii karawany, przewożące towary z Arabii Saudyjskiej do Syrii.

Kanion Abu Khashaba

Kaniony to jedne z bardziej interesujących i nietypowych krajobrazów na pustyni Wadi Rum w Jordanii, a kanion Abu Khashaba to jedno z niewielu miejsc, gdzie znajdziemy całkiem sporo zieleni, i to nie tylko krzewy, ale nawet drzewa. Dodatkowo ściany skalne, które osłaniają dużą część przejścia sprawiają, że jest to miejsce w którym można odetchnąć od żaru pustynnego słońca. Jest to także jedyne miejsce, w którym można spotkać ptaki, nawet rozwieszono tu kilka karmników z wodą.

Na samym początku trasy zobaczymy bardzo ładne drzewo, które warto sfotografować (albo sfotografować siebie na nim, gdyż łatwo jest na nie wejść). Warto też podczas wędrówki po kanionie Abu Khashaba zwrócić uwagę na to, jak niesamowicie natura w procesie erozji ukształtowała skalne ściany.

Przejście przez kanion Abu Khashaba trwa około dwadzieścia minut, przy czym podczas tej wędrówki nie spotkaliśmy praktycznie nikogo. Nasz przewodnik czekał na nas po drugiej stronie kanionu, tak więc nie musieliśmy wracać tą samą drogą.

Kanion Khazali

Kanion Khazali był używany przez niegdysiejszych Beduinów, aby schować się przed słońcem. Przechodząc tędy warto zwrócić uwagę na skalne napisy o Bogu i Mohamecie czy rysunki, wśród których da się wyróżnić wykute postacie ludzi i ciekawie wyglądające stopy (podobno pokazywały one Beduinom drogę).

Sam kanion nie jest zbyt wielki, dodatkowo też dużo bardziej zatłoczony niż Abu Khashaba. Niestety już więcej niż jedna grupa zwiedzających powoduje tu na tyle duży tłok, że trzeba czekać na swoją kolej przejścia dalej. Na samym końcu przejścia przez kanion Khazali w Jordanii znajduje się strumień lub zbiornik wodny, który o dziwo nie był taki mały i musieliśmy skakać po kamieniach (uwaga, ślisko!), aby przejść na drugą stronę i nie pomoczyć butów.

Mały Łuk

Na pustyni Wadi Rum w Jordanii znajdziemy kilka różnych skalnych łuków, my mieliśmy w planach zobaczenie 3 z nich. Mały Łuk, mimo swojej zwodniczej nazwy, wcale do najmniejszych nie należy. Szczególnie jeśli dodamy do tego fakt, że łuk jest częścią dużo większego masywu, co tworzy razem nietypowy klimat.

Wejście na Mały Łuk nie jest czymś skomplikowanym i trwa łącznie jakieś dwie minuty. Nie ma tu wielkich tłumów turystów, jednak zwykle trzeba choć chwilę poczekać na swoją kolejkę, aby wkroczyć na łuk.

Duży Łuk Umm Fruth

Umm Fruth to kolejny, tym razem o wiele większy wyrzeźbiony przez wodę i wiatr łuk na pustyni, do którego docieramy. Jest on też o wiele wyżej położony niż Mały Łuk, przez co trudniej się też dostać na górę. Aby to zrobić, będziemy musieli przejć przez kilkanaście schodów wykutych w skale, co zdecydowanie odrazdam mającym lęk wysokości.

Kiedy jednak uda nam się dostać na samą górę łuku Umm Fruth, widok usprawiedliwi nam cały nasz wspinaczkowy trud. Musimy się jednak liczyć nie tylko ze stromym wejściem, ale i kolejką. Niektóre osoby przed samym wejściem na łuk rezygnowały, więc radzę się nad tym zastanowić jeszcze przed rozpoczęciem wspinaczki :-)

Jeśli chcemy, to po powrocie z dużego łuku Umm Fruth możemy wybrać się na płatną przejażdżkę wielbłądem, czy napić się herbaty miętowej u Berberów (co warto zrobić, gdyż taka herbata wypita w cieeniu działa mocno orzeźwiająco). 

Łuk Burdah

Burdah to trzeci łuk na pustyni Wadi Rum, który miałem przyjemność oglądać. Niestety tylko z daleka, gdyż ten naturalny most skalny znajduje się wysoko, na jednym ze wzgórz (a dokładniej na górze Jebel Burdah), jakieś 300 metrów ponad miejscem, do którego dojechaliśmy.

Jeśli jesteście zainteresowani wejściem na łuk Burdah to jest to możliwe, jednak w formie oddzielnej wycieczki. Jest tak głównie dlatego, że wejście na górę zajmuje ponad 3 godziny, więc z podróżą powrotną trudno wyrobić się w mniej niż sześć. Zdecydowani mogą porozmawiać z miejscowymi Beduinami, przewodnikami lub w centrum turystycznym Wadi Rum Visitor Center.

Czerwone Wydmy

Kolejny przystanek to Czerwone wydmy, piękny obszar ze skałami i piaskiem, które mienią się różnymi kolorami. Warto wspiąć się na jedną z wydm, aby obejrzeć pejzarz jordańskiej pustyni Wadi Rum, aczkolwiek trzeba uważać, gdyż potrafią być one całkiem strome.

Jeśli dojechaliście tu w miarę wcześnie, można spróbować wspiąć się na Czerwone Wydmy boso, w przeciwnym wypadku będziemy się musieli liczyć z piaskiem, wsypującym się w każdy zakamarek butów. Jednak, jak już wspomniałem, widok na Wadi Rum i całą bezkresną pustynię jest tego wart.

Inskrypcje Anfishieh

Nie wiadomo dokładnie, czy inskrypcje Anfishieh pochodzą z czasów nabatejskich, czy z thamudejskich (historyczne wpisy mówią, że inskrypcje zostały stworzone albo przez jednych, albo przez drugich).

Niestety, tu właśnie wyszła niezbyt dobra kompetencja naszego jordańskiego przewodnika, który na pytanie o wiek inskrypcji Anfishieh odpowiedział, że stworzono je prawdopodobnie 200 - 300 lat temu. Biorąc pod uwagę to, że powyższe cywilizacje żyły nna tych obszarach 2000 lat temu, przewodnik musiał czegoś nie doczytać :-)

Jak w wielu miejscach na pustyni Wadi Rum, tak i przy inskrypcjach Anfisheih można skorzystać z jazdy wielbłądem, oczywiście odpłatnie.

Skała Grzyb

No cóż, w pewnym sensie można się domyślić, czym jest skała Grzyb, po samej nazwie. Jest to formacja z piaskowca, która przypomina ogromnego grzyba. Będąc bardzo charakterystyczną, stała sięzresztą jednym z bardziej rozpoznawalnych znaków pustyni Wadi Rum w Jordanii.

Uwaga: Nie zawsze skała Grzyb jest w planach podróży z Beduinami po pustyni, więc warto o nią wypytać (często przewodnicy za darmo mogą ją dorzucić do naszego planu zwiedzania).

Skała Kurczak

Kolejna niesamowita skała na pustyni Wadi Rum. Skała ta rzeczywiście przypomina nie tylko kurczaka, ale także ogromne jajo. Sceneria skały Kurczak jest niesamowita, dlatego warto zrobić tu kilka zdjęć, a jeśli jest taka możliwość (nam się udało), obejrzeć tu piękny zachód słońca, malujący całą pustynię na czerwono.

Ciekawostki

Poniżej znajdziecie zbiór co ciekawszych informacji i ciekawostek o pustyni Wadi Rum.

• Pustynia Wadi Rum została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2011 roku.
• Na pustyni, ze względu na jej niesamowity klimat, nakręcono wiele znanych hollywódzkich filmów, takich jak chociażby "Marsjanin", "Prometeusz" czy "Łotr 1. Gwiezdne wojny - historie".
• Pustynia Wadi Rum w Jordanii jest ogromna, jej powierzchnia to około 720 km2.
• Najwyższym wzniesieniem jordańskiej pustyni jest Dżabal Umm ad Dami, liczący 1840 metrów nad poziomem morza. Znajduje się on około 30 kilometrów na południe od wioski Wadi Rum, a w ładny i pogodny dzień często można z niego zobaczyć nie tylko granicę saudyjską, ale także Morze Czerwone.

Podsumowanie

Pustynia Wadi Rum w Jordanii to niesamowity obszar pełen ciekawych miejsc i atrakcji turystycznych oraz moje drugie ulubione jordańskie miejsce, zaraz po Petrze. Nie dość, że przeżyjemy niesamowity nocleg w namiotach na pustyni, to jeszcze udamy się po Wadi Rum szlakiem brytyjskiego generała Lawrence'a oraz zobaczymy mieniącą się czerwieniami ogromną przestrzeń z wielkimi skałami i łukami. 

Bardzo polecam wizytę w Wadi Rum, naprawdę warto!